B2 – Matias arpoilaria
IRAKURRIAREN ULERMENA – Baleazaleak eta kortsarioak izenburuko liburuaren pasarte bat irakurriko duzu. Andra Mari galeoia bera da narratzailea eta bere bizitzaren parte bat kontatzen du.
Overview
Testua irakurri ondoan, marka ezazu baieztapenak zuzen ala oker diren.
Pasaiako arpoilaririk onena zen Matias eta, zenbaiten ustez, Gipuzkoa osoko trebeena ere. Gizon ttipia zen, ezin hori ukatu, baina bizkar zabala eta kasik belaunetaraino iristen zitzaizkion besoak zituen; giza gorputzaren adarrak baino gehiago katapultak ziruditen. Hitz urrikoa zen eta haren miresleak ziren, taberna zuloetako iluntasun sakonetan, pasaiatarraren mirariak eta trebeziak batera eta bestera aireratzen zituztenak. Haren lanbidea sakratua zela uste zuen Matiasek eta egunero-egunero zorrozten zuen arpoia, hamaika zetazeoren odolarekin itsasoak blaitzen erabilitako berbera. Halako batean, 1546ko udazkeneko egun sargoritsu batean, Matias bere inguru naturalean – itsasoan, jakina – ezagutzeko parada izan nuen. Talaiariak alarmaren sua piztu zuen beste behin eta kanpai hots, txalaparta doinu eta osoki arrantzatik bizi zen herri ttipitxo baten besta eta algara artean abiatu ginen Pasaiako Badiako bokalera, itsasgizon trebatu gabeentzat debekatua zen pasabide zorrotz eta esturantz. Egun hartan ikusi eta frogatu ahal izan nituen nire baliabideak lehenbiziko aldiz: lau belak hedaturik, sokateria tenkaturik eta nire zurek mugagabe luzatu nahian ari ziren marinelen esfortzua bildurik ikustean. Ez nien huts egin eta ordubete eskasean harrapatu genituen zetazeoak, Hendaia parean. Pasaiatarrek ez zuten denborarik galdu eta txalupak amen batean itsasoratu zituzten bizkarraldean, luze gabe ohartu baitziren ez zirela animalia haiek ikusi zituzten bakarrak; Hendaian ere ohartuak ziren eta txalupa eta pinaza ugari ari ziren prestatzen “franka” harrapatzera abiatzeko.
Balea bikote bat, arra eta emea, bafadaka ari zen olatuen gainean, noizean behin zarakarrez betetako buruak erakutsiz. Garaikur bi bakar baten lekuan; ez zen batere ohikoa azken urteetan. Pasaiatarren buru zihoan Matias, eta hamar minutu baino lehen kokatu ziren ugaztunetatik oso hurbil, tiroa erratzeko aukerak deuseztatuz. Haren txalupa kasik lehen balearen bizkar gainean zen, atzera egiteko agindua eman zien Matiasek arraunlariari eta lemazainari; hortzak estutu eta besoa sorbalda gainetik altxatu zuen, lehen arpoia bigarren balearen buru gibelaldera jaurtiz; ustekabean harrapatutako emeak lehen erasoa jasan zuen eta odol jarioak zipriztindu zuen arpoilari ausarta. Baina ihizia hasi berria zen. Haragi multzo ikaragarri handi hark amorruz beteak buztankada bota zuen eta gure begien aurrean murgildu zen uretan. Matiasek ez zuen bigarren arpoia jaurtitzeko astirik izan eta arrarentzat gorde zuen, ondo baino hobeto baitzekien hark ez zuela inola ere zauritutako bikotekidea bakarrik utziko. Pentsa ezinezko abiaduraz eta punteria hobe ezinez, bigarren zetazeoari birika inguruan sartu zion arpoia; batera eta bestera jauzika hasi zen, bafadaka, odolez blai. Zorigaiztoko patuari aurrea hartu nahian aritu zen arra, gainontzeko txalupek inguratu eta xabalina eta lantza ttipi ugari botatzen zizkioten bitartean. Uste zutenaren kontra, ez zen hondoratzen, baina marinelen begiak urduri ziren olatu eta uhin artean hara eta hona begiratuz, emea itsaso sakonetik irteten noiz ikusiko zain. Une delikatua eta era berean arriskutsua zen, uretatik irten eta txaluparen bat neke handiegirik gabe hondoratzeko indarra izaten ahal zuelako ugaztunak.
Bi txalupa ar handia menderatu nahian zebiltzan bitartean, gainontzeko itsasontziak topaketa berri baten zain ziren. Isiltasun segundo batzuk igaro ziren eta odol arrasto batek argi utzi zuen emea ere han nonbait zebilela. Lantza hilgarriaren eraginetik askatu nahian ari zela agertu zen marinelen aurrean eta, buztankada bortitz batez, guti falta izan zitzaion Arratzu gaztea eta haren marinelak itsas sakonera bidaltzeko. Balearen bizkarrera hiruzpalau lantza gehiago botatzeko astia baino ez zuten izan haiek. Itxaron eta soka askatu, eta itxaron. Ezin besterik egin. Bizirik irauteko ahalegin antzu hartan nekeak animaliak gainditu arte itxaron behar. Baleak urri agertzen ziren eta ordurako Asturias eta Galiziako kostaldeetan itsasontzi ugari aritzen zen arrantzan.
Garaiak aldatzen zihoazen… Ihizia bukatua zen eta arratsaldea ilun kolorez jantzi zen. Indarrak ahitua, portura bidean abiatu ziren arraunlariak, boga eta boga. Neronek eraman nuen arrastaka ar handi hura Pasaiako porturaino; bi txalupek gauza bera egin zuten emearekin. Borroka gogor eta desorekatu hark bi ordu iraun zuen. Behin lurrean, enkantean saldu zen animalien haragia, baina, “Arrainaren hamarrena” – Elizaren zergak ordaintzeko baliatzen zena – deskontatu eta, ohikoa zen legez, nire jabeen eta tripulazioko kideen artean zati batzuk banatu ostean.
Ez zen inolako eztabaidarik izan eta garaian garaiko ohiturei atxikiz egin ziren gauzak. Eta han kasik guziak senideak eta auzokideak zirelako. Hendaiako edo Donostiako txalupak ere partaide izan balira, bestelakoak izango ziren gauzak.
Hiztegia:
sargoritsu: oso bero
pinaza: itsasontzi mota bat
zarakar: larruazalean, zauriak edo urratuak lehortzean, sortzen den gainalde gogortua.
Zakar.
garaikur: trofeoa, garaipenaren lekukotasuna.
xabalina: (fr: javelot)
Baleazaleak eta kortsarioak
Iñaki Mendizabal Elordi, Asier Sanz Nieto
Elea argitaletxea
(Ikasek moldatua
Irakasleendako baliabideak
Baliabide hauen deskargatzeko irakasle eta Ikasen bazkide izan behar zara.
Course Features
- Activities B2 maila
You May Like
B1 – Maixa eta IxiarIluntzean
ENTZUNAREN ULERMENA - Maixa eta Ixiar bikoteak izen bereko diskoan (Maixa eta Ixiar, 1993) plazaratu zuen Iluntzean kantuan entzunen duzu.
B1 – HertzainakAitormena
ENTZUNAREN ULERMENA - Hertzainak taldeak Aitormena kantua plazaratu zuen Amets prefabrikatuak izeneko diskoan (1990).
B1 – Ken ZazpiIlargia
ENTZUNAREN ULERMENA - Hertzainak taldeak Aitormena kantua plazaratu zuen Amets prefabrikatuak izeneko diskoan (1990).
B1 – Maialen Errotabehere kantaria amodioaz mintzo
ENTZUNAREN ULERMENA - Entzunen duzun soinuan, Maialen Errotabehere abeslaria amodioaz mintzo da.
Course Features
- Lectures 0
- Quizzes 0
- Maila Hizkuntza maila guziak
- Students 0
- Assessments Self