B2 - Ama Euskal Herria, Xalbador - Kolegioko baliabide digitalak

Overview

Euskal Herria ezagutu gai osoa

Biografia

Xalbador, izen-deiturez Fernando Aire Etxart (Urepele, Nafarroa Beherea, 1920ko ekainaren 19a – 1976ko azaroaren 7a), bertsolaria eta artzaina zen. Bizitza, familia, baserria, fedea eta natura ziren bertsoetan gehien aipatzen zituen gaiak. Bere garaiko bertsolari txapelketa eta sariketa anitz irabazi zituen. 1946tik 1960ra Hego Euskal Herriko bertso-saio anitzetan parte hartu zuen.

Ezin bertzean (1969) eta Odolaren mintzoa (1976) bertso bildumak argitaratu zituen. Zorigaitzez, 1976ko azaroaren 7an Urepelen eskaini zitzaion omenaldi egunean bihotzekoak jo eta hil zen. Euskaltzain ohorezko izendatu zuten 1977an.

Bertsoen egiteko metodologia

Bertsolariek egitura erritmiko jakin batean sortzen dute bertsoa. Beren bertsoen sortzeko,
neurria (bertso lerro eta silaben kopurua) eta errima errespetatu behar dituzte. Errimatik
errimara doan bertso atalak puntua izena du. Puntuko azken hitzak, errima duenak, oina
izena du.
Silaba kopuruari begiratzen badiogu, hauek dira neurri nagusiak:
– neurri ttipia, 7 eta 6 silabako bertso lerroak tartekatzen dira (7/6). Batzuetan 13 silabako
lerroetan idatziak dira. Kasu honetan, bertso lerro bakoitza puntua da.
– neurri handia: 10 eta 8 silabako bertso lerroak tartekatzen dira (10/8). Batzuetan 18
silabako lerroetan idatziak dira. Kasu honetan, bertso lerro bakoitza puntua da.
Beste alde batetik, bertso lerro kopuruari begiratzen badiogu, hauek dira molde nagusiak:
– kopla: lau bertso lerro, bi puntu.
– zortzikoa: zortzi bertso lerro, lau puntu.
– hamarrekoa: hamar bertso lerro, bost puntu.