B2 – Piarres Larzabal, Hiru ziren (bigarren zatia)

IV

BATTITTA, MENTABERRI, PANTXO

BATTITTA .- (Hurbiltzen da, idor) Agur, jaun Mentaberri!
MENTABERRI .- Agur, agur!
BATTITTA .- Fama entzuna dut, gure mutikoa, Ameriketarat joateko, zurekin solasetan abiatua dela!
MENTABERRI .- Nor zaitut zu ?
MATTITTA .- Etxebesteko Battitta!… Pantxoren aita.
MENTABERRI .- Egia da… Haren beha nago… Oraindanik jina behar luke, azken sinaduren ematerat.
BATTITTA .- Bon… Horretan gira beraz. (Gogoetatua)… Deabru zirtzila!… Etxean fitsik
salatu gabe!… Mesfidatua nintzen ba!… Baitu zonbait eta zenbait egun ere etxeko lanei tiro emana diotela… Eta, noiz du partida ?
MENTABERRI .- Laster… Zortzi, hamar egunen buruan!
BATTITTA .- Zirtzila, alain zirtzila!… Baina, ez da dena haren falta… Pusatzaleen falta ere bada!
MENTABERRI .- Pusatzaleak badituia ?
BATTITTA .- (Idorki) Bai… Baditu… Eta, zu lehena! (Kalapitan mintza ditela)
MENTABERRI .- Nik zer falta dut ? Ez nuen ezagutzen ere!… Bera jin da niganat.
BATTITTA .- Ba… Zuk eta zu bezalakoek dituzue hemengo gazteak Ameriketarat tentatzen!… Mentaberri, zure lana tristea eta kaltekorra da…
MENTABERRI .- Nahi nuke jakin nola… Ez ote ditut nik hemengo gazteak laguntzen,
bizibide berri batzuetarat gidatuz ?
BATTITTA .- Ba, baina gure etxeak gazteriaz husten dituzu! Eta harat joan nahiak, etxeko lanetako gogoa galtzen diote.
MENTABERRI .- Amerikek, hemengo etxe gehiago altxatu dute, galdu duten baino!
BATTITTA .- Beti Ameriketan erreusitu-eta itzuli direnak dituzue aipatzen… Eta, hamarretarik bi itzuli direnentzat, zortzi ez baitira gehiago agertu. Gero, guk ere badakigu hango berri zerbait.
MENTABERRI .- Ez ditut gazteak enganioz biltzen… Aitzinetik, elez eta zinemaz ere, ahal bezain ontsa argitzen ditut hango harat hunatez… Handik ere ainitzek, hor dituzte argitzale, ahaide eta adiskide.
BATTITTA .- Bai, hango biziaren eskualde ona, miraila garbian erakusten diozue… Baina, miraila haren ifrentzua erakusten diozueia?
MENTABERRI .- Zuk, kabala bat saltzean, kabalaren itzalak aipatzen dituzuia ?… Zuk bezala egiten dut nik ere… Eroslearen da itzalen ikustea.
BATTITTA .- Horretan da zure makurra… Gazte horien furiaz baliatzen baitzira, arantzak gorde-eta, loreen bakarrik agertzeko!
MENTABERRI .- Iduri luke, zure erranetarik, Ameriketarat joatea, galtzea dela! Nahi dena galtzen da han ere, hemen bezala!…
BATTITTA .- Hum!… (Kurri dabil, isilik, eskuin eta ezker. Pantxo agertzen da) Hor hiza ?… Amerikano batez aberastu behar omen diagu gure familian. Hire aita-amek zerbaiten jakiteko dretxoa ahal ziteian ?
PANTXO .- Paperak segurtatu-eta, errango nautzuen!…
BATTITTA .- Eta, zer egingo duk Ameriketan ? Zer uste duk ?… Dolarrek, sasitan martxukek bezala, pusatzen dutela ? Hemen bezala, izerdiaren gostuz duk han ere, diru egitea!
MENTABERRI .- Halere, han, hemen ez bezalako aisetasunik du, artzaingotik nahi badu diru egin!
MATTITTA .- Nun dauka honek artzaingo ofizioa ? Ez ditu egundaino gure etxeko ardi pezarrak bertzerik gobernatu-eta!
MENTABERRI .- Hori bera aski du!… Gaineratekoez han laster eskolatuko dute… Ni ere egin ninduten!
BATTITTA .- Ez bada hemen baino jarraikiago bere lanei, pleini dut honen nagusia!
MENTABERRI .- Ba, ez du ez, han, hemen bezainbat besta eta okasione izanen, lanari ihes egiteko!… Bakarrik izanen da mendian!… Lana bera izanen du manari.
BATTITTA .- Baditake… Agian ontsa aterako da… Nahi dukana egin dezakek… Adinean baihiz… Haatik, hola plantatzen hizenaz geroz, ez zakala izan Etxebestean petrentzionerik… Urruntzen hizanaz geroz, arreba izanen duk ondoko.
PANTXO .- Ene dretxoak uzten dazkot!
BATTITTA .- Ontsa duk… Ama ere hemen duk nonbait… Agian ez ditik etxeko berriak bazterretik entzunen. (Urruntzen da)

Hiru ziren
Piarres Larzabal
(Ikasek moldatua)